ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΤΟ ΕΜΦΥΤΕΥΜΑ
Τα εμφυτεύματα είναι μικρές βίδες που τοποθετούνται στις γνάθους και παίζουν το ρόλο τεχνητών ριζών των δοντιών που λείπουν. Το συνηθέστερο υλικό κατασκευής τους είναι το τιτάνιο, ένα βιοσυμβατό μέταλλο που χρησιμοποιείται πολλά χρόνια στην Ορθοπεδική για την ανάταξη καταγμάτων. Ο δεσμός που αναπτύσσεται μεταξύ του τιτανίου και του οστού της γνάθου είναι τόσο ισχυρός, που κάνει το εμφύτευμα ικανό να αντέξει πάνω του ένα τεχνητό δόντι που θα συμμετέχει κανονικά στη λειτουργία της μάσησης. Με άλλα λόγια το εμφύτευμα γίνεται ‘ένα’ με το οστό της γνάθου με μια διαδικασία που λέγεται οστεοενσωμάτωση.
Τα μέρη από τα οποία αποτελείται ένα φυσικό δόντι είναι δύο, η μύλη, το τμήμα δηλαδή του δοντιού που φαίνεται στο στόμα και η ρίζα, το τμήμα του που βρίσκεται μέσα στο οστό της γνάθου. Αντίθετα το εμφύτευμα έχει 3 τμήματα: το ίδιο το εμφύτευμα που τοποθετείται στο οστό της γνάθου και αντικαθιστά τη ρίζα του δοντιού που λείπει, το σύνδεσμο (abutment) που συνδέει το εμφύτευμα με τη θήκη, που είναι το τρίτο τμήμα και αντικαθιστά τη μύλη του δοντιού που λείπει.
Οδοντικά εμφυτεύματα μπορούν να τοποθετηθούν :
- Όταν λείπει μόνο ένα δόντι. Με τον τρόπο αυτό αποφεύγεται το τρόχισμα των διπλανών δοντιών που είναι απαραίτητο για την κατασκευή μιας γέφυρας.
- Όταν λείπουν περισσότερα δόντια. Σε αυτή την περίπτωση δε χρειάζεται να τοποθετηθούν τόσα εμφυτεύματα όσα είναι τα δόντια που λείπουν. Χρειάζονται σίγουρα 2 εμφυτεύματα στα άκρα και ίσως και κάποια ενδιάμεσα, ανάλογα με το πόσα είναι τα ελλείποντα δόντια. Πάνω σε αυτά τοποθετείται μια γέφυρα.
- Όταν λείπουν όλα τα δόντια. Σε αυτή την περίπτωση με την τοποθέτηση εμφυτευμάτων μπορεί να γίνει ακίνητη προσθετική αποκατάσταση στην άνω ή στην κάτω γνάθο, σε αντικατάσταση των ολικών οδοντοστοιχιών που παλιότερα ήταν μονόδρομος. Σήμερα μπορούμε με 6 εμφυτεύματα κατά μέσο όρο στην κάτω γνάθο και 8 στην άνω γνάθο, να αναπληρώσουμε όλα τα δόντια που λείπουν με ακίνητες γέφυρες.
- Όταν ο ασθενής φοράει ολικές οδοντοστοιχίες, οι οποίες όμως δεν είναι σταθερές. Σε αυτή την περίπτωση μπορούμε, σαν μια πιο οικονομική λύση, να τοποθετήσουμε 2 εμφυτεύματα στην κάτω γνάθο ή 4 στην άνω κι εν συνεχεία να προσαρμόσουμε την οδοντοστοιχία, ώστε να στηρίζεται σε αυτά αποκτώντας σταθερότητα.
Τα εμφυτεύματα έχουν φέρει πραγματική επανάσταση στην Οδοντιατρική. Η εισαγωγή τους στην καθημερινή κλινική πράξη έχει αλλάξει εντελώς το σχεδιασμό των προσθετικών εργασιών σε ασθενείς που λείπουν ένα ή περισσότερα δόντια. Τα οφέλη για τον ασθενή είναι τεράστια :
- Αποφεύγεται το τρόχισμα υγιών δοντιών. Ακόμα κι όταν λείπει ένα μόνο δόντι, για να τοποθετηθεί γέφυρα θα πρέπει να τροχιστούν 2 υγιή δόντια, αυτά που γειτνιάζουν με το κενό. Το τρόχισμα ενός δοντιού, η ‘παρασκευή’ του όπως λέγεται επιστημονικά, επηρεάζει το νεύρο του σε βαθμό που μπορεί να χρειαστεί απονεύρωση. Επίσης, κάθε δόντι που τροχίζεται χάνει την αδαμαντίνη του και γίνεται πιο ευαίσθητο στην τερηδόνα, ακόμα και κάτω από τη γέφυρα. Το σημείο όπου η γέφυρα ενώνεται με το δόντι είναι η ‘αχίλλειος πτέρνα’ της. Πολύ συχνά σε εκείνο το σημείο διεισδύουν μικρόβια που το τερηδονίζουν. Γι’ αυτό το λόγο ο μέσος όρος ζωής μιας γέφυρας είναι 10-15 χρόνια, ενώ τα εμφυτεύματα έχουν ποσοστό επιτυχίας 98% στα 15 χρόνια.
- Διατηρείται το οστό των γνάθων. Η απορρόφηση του φατνιακού οστού αρχίζει αμέσως μετά την εξαγωγή ενός δοντιού και σε 6 μήνες έχει προχωρήσει περίπου κατά 50%. Αν τοποθετηθεί γέφυρα, το οστό στο σημείο της εξαγωγής παραμένει αδρανές και απορροφάται. Με τον καιρό, στη θέση του δοντιού ή των δοντιών που λείπουν εμφανίζεται μια πολύ αντιαισθητική κοίλανση των ούλων κάτω από τη γέφυρα. Αν όμως τοποθετηθούν εμφυτεύματα άμεσα ή σε σύντομο χρονικό διάστημα, το οστό εξακολουθεί να είναι λειτουργικό και δεν απορροφάται. Αν λείπουν περισσότερα ή και όλα τα δόντια, η απορρόφηση του οστού των γνάθων μπορεί να είναι τόσο έντονη που οι γωνίες του στόματος πέφτουν και το πρόσωπο φαίνεται γερασμένο. Με την τοποθέτηση εμφυτευμάτων το γηρασμένο προσωπείο είναι πλέον παρελθόν.
- Δίνονται λύσεις σε περιπτώσεις που παλαιότερα οι οδοντοστοιχίες ήταν μονόδρομος. Κάποιες φορές η κατασκευή μιας γέφυρας είναι αδύνατη διότι δεν υπάρχουν δόντια στηρίγματα. Αν, για παράδειγμα, το δόντι ή τα δόντια που λείπουν είναι τα τελευταία πίσω, η γέφυρα δε μπορεί να στηριχθεί στο πίσω μέρος. Παλαιότερα τοποθετούνταν οδοντοστοιχίες με άγκιστρα, οι οποίες και αντιαισθητικές ήταν και δυσλειτουργικές, ιδιαίτερα για νέα άτομα. Με την τοποθέτηση εμφυτευμάτων πετυχαίνουμε άριστη μασητική ικανότητα, αφού αποφεύγουμε την αστάθεια των κινητών οδοντοστοιχιών, αλλά και άριστη ομιλία. Έτσι τονώνεται η αυτοπεποίθηση του ασθενούς.
- Ακόμα όμως κι αν κάποιος ασθενής οδηγηθεί στη λύση της ολικής οδοντοστοιχίας, η τοποθέτηση μόνο 2 εμφυτευμάτων στα οποία κουμπώνει η οδοντοστοιχία μπορεί να τον βοηθήσει να λειτουργεί πολύ καλύτερα. Σημειωτέον ότι ακόμα και ήδη υπάρχουσες οδοντοστοιχίες μπορούν να τροποποιηθούν ώστε να εφαρμόζουν πάνω σε εμφυτεύματα και να γίνουν έτσι πιο σταθερές.
- Σε βάθος χρόνου τα εμφυτεύματα είναι οικονομικότερη λύση σε σχέση με τις γέφυρες και τις μερικές ή τις ολικές οδοντοστοιχίες, οι οποίες σχεδόν σίγουρα θα πρέπει κάποια στιγμή να αντικατασταθούν. Αντίθετα, οι προσθετικές εργασίες επί εμφυτευμάτων με σωστή συντήρηση μπορούν να διατηρηθούν χωρίς προβλήματα για πάρα πολλά χρόνια.
Η τοποθέτηση ενός ή περισσοτέρων εμφυτευμάτων είναι απλή υπόθεση, εφόσον γίνει από έμπειρο και εξειδικευμένο κλινικό και σε ένα οργανωμένο ιατρείο. Χρειαζεται μόνο μία συνεδρία στο ιατρείο και τοπική αναισθησία. Έχει προηγηθεί η λήψη λεπτομερούς ιατρικού ιστορικού του ασθενούς και εξειδικευμένος απεικονιστικός έλεγχος της περιοχής με αξονική τομογραφία. Έτσι ο χειρουργός έχει μελετήσει τις θέσεις εμφύτευσης και γνωρίζει το μέγεθος των εμφυτευμάτων που θα τοποθετήσει.
Μεγάλη σημασία έχει η προετοιμασία του χώρου του ιατρείου στο οποίο θα τοποθετηθούν τα εμφυτεύματα, ώστε να υπάρχει απόλυτα άσηπτο περιβάλλον την ώρα της τοποθέτησης. Στην κλινική μας, τα εμφυτεύματα τοποθετούνται σε ένα χώρο εξειδικευμένο για τα χειρουργικά περιστατικά. Πριν το χειρουργείο όλες οι επιφάνειες απολυμαίνονται και καλύπτονται με αποστειρωμένα οθώνια και το προσωπικό του χειρουργείου φοράει ειδικές αποστειρωμένες ποδιές και αποστειρωμένα γάντια.
Για την τοποθέτηση χρησιμοποιούνται ειδικές συσκευές, οι οποίες παρασκευάζουν το οστό των γνάθων με ακρίβεια, ώστε να μπορέσει να δεχθεί ακριβώς το εμφύτευμα που πρόκειται να τοποθετηθεί. Η όλη διαδικασία είναι εντελώς ανώδυνη και δε δημιουργεί καμία ενόχληση στον ασθενή. Η ομάδα μας φροντίζει ώστε να εξασφαλίζεται η άνεση του ασθενούς κατά το χειρουργείο με ειδικά προσκέφαλα και οθόνες οροφής στις οποίες μπορεί να παρακολουθεί ταινία της επιλογής του. Μετά το τέλος της επέμβασης ο ασθενής μπορεί να επιστρέψει στο σπίτι του και δε χρειάζεται καμιά άλλη υποστήριξη πέρα από απλά παυσίπονα.
Μετά τη χειρουργική τοποθέτηση των εμφυτευμάτων και την αποκοπή των ραμμάτων υπάρχει αναμονή περίπου 3 μήνες για την κάτω γνάθο και 4-6 μήνες για την άνω γνάθο. Τα εμφυτεύματα είτε καλύπτονται από ούλα, ‘θάβονται’ δηλαδή στο οστό, είτε παραμένουν σε επικοινωνία με το στοματικό περιβάλλον, ανάλογα με την κρίση του θεράποντα. ‘Ολο αυτό το διάστημα ο ασθενής λειτουργεί με ειδικές προσωρινές προσθετικές εργασίες, ωστε να μη μείνει χωρίς δόντια. Ο χρόνος αναμονής είναι απαραίτητος για την ενσωμάτωση του εμφυτεύματος με το οστό της γνάθου και καθορίζεται από την αρχική του σταθερότητα την ώρα της τοποθέτησης που μετράται με ειδικό μηχάνημα. Αν, για παράδειγμα, σε ένα εμφύτευμα που τοποθετείται στην άνω γνάθο έχουμε ικανοποιητική σταθερότητα την ώρα της τοποθέτησης, μπορούμε να περιμένουμε λιγότερο από 4 μήνες, αφού γνωρίζουμε ότι η οστεοενσωμάτωσή του θα είναι γρήγορη.
Μετά το πέρας του χρονικού διαστήματος της αναμονής, ο ασθενής επανέρχεται στο ιατρείο για την ‘αποκάλυψη’ του εμφυτεύματος που βρίσκεται θαμμένο στο οστό της γνάθου, ώστε να τοποθετηθεί πάνω του η τελική προσθετική εργασία. Η συνεδρία αυτή είναι πολύ σύντομη, μια μικρή χειρουργική επέμβαση στην οποία το εμφύτευμα αποκαλύπτεται και τοποθετείται πάνω του η βίδα επούλωσης. Η τοποθέτηση της τελικής προσθετικής γίνεται περίπου 4 εβδομάδες μετά την αποκάλυψη των εμφυτευμάτων, αφού τα ούλα γύρω τους έχουν επουλωθεί πλήρως.
Εναλλακτικά κι εφόσον υπάρχουν κάποιες προϋποθέσεις, η τοποθέτηση εμφυτεύματος μπορεί να γίνει αμέσως μετά την εξαγωγή ενός δοντιού (άμεση τοποθέτηση). Επίσης, κάποιες φορές μπορεί να γίνει στην ίδια συνεδρία και η τοποθέτηση του συνδέσμου (abutment) και της στεφάνης (θήκης) πάνω στο εμφύτευμα, ώστε ο ασθενής να φύγει από το ιατρείο με δόντι ή δόντια στο σημείο όπου έλειπαν (άμεση φόρτιση). Η άμεση τοποθέτηση και η άμεση φόρτιση γίνονται σε πολύ επιλεγμένα περιστατικά, διότι διαφορετικά υπάρχει ο κίνδυνος απόρριψης του εμφυτεύματος.
Πολλοί ασθενείς έχουν την αντίληψη ότι τα εμφυτεύματα μετά την ενσωμάτωσή τους με το οστό της γνάθου δε φθείρονται και δε χαλάνε και κατά συνέπεια χρειάζονται ελάχιστη φροντίδα. Φυσικά αυτό δεν ισχύει. Τα εμφυτεύματα χρειάζονται την ίδια φροντίδα με τα φυσικά μας δόντια. Μπορεί να μην έχουν τον κίνδυνο να τερηδονιστούν όπως τα φυσικά δόντια, διατρέχουν όμως κίνδυνο να χάσουν τη στήριξή τους από το οστό και τελικά να απορριφθούν όπως τα δόντια που χάνονται από περιοδοντίτιδα. Η νόσοι των ούλων γύρω από τα εμφυτεύματα λέγονται περιβλεννογονίτιδα και περιεμφυτευματίτιδα, προκαλούνται από πλημμελή στοματική υγεινή και είναι όμοιες με την ουλίτιδα και την περιοδοντίτιδα των φυσικών δοντιών. Αν λάβουμε υπόψη μας το γεγονός ότι συνήθως οι ασθενείς που χρειάζονται εκτεταμένες αποκαταστάσεις με εμφυτεύματα έχουν χάσει τα δόντια τους από περιοδοντίτιδα, αντιλαμβανόμαστε πόσο σημαντική είναι η ευαισθητοποίησή τους σε θέματα στοματικής υγιεινής.
Σε γενικές γραμμές οι οδηγίες στοματικής υγιεινής στην περίπτωση των εμφυτευμάτων είναι αυτές που ισχύουν για τη φροντίδα των φυσικών δοντιών. Η οδοντόβουρτσα θα πρέπει να είναι μαλακή, είτε πρόκειται για συμβατική είτε για ηλεκτρική. Το βούρτσισμα θα πρέπει να γίνεται 3 φορές την ημέρα και δε θα πρέπει να παραλείπονται τα μεσοδόντια μέσα καθαρισμού, οδοντικό νήμα και/ή μεσοδόντια βουρτσάκια.
Τέλος, θα πρέπει να τονιστεί ότι μια στοματική κοιλότητα με εμφυτεύματα χρειάζεται στενότερη παρακολούθηση. Τα δόντια και τα εμφυτεύματα πρέπει να καθαριζονται στο ιατρείο τουλάχιστον 2 φορές το χρόνο. Στην περίπτωση που γύρω από κάποιο εμφύτευμα διαγνωστεί περιεμφυτευματίτιδα, γίνεται χειρουργικός ενδελεχής καθαρισμός της μολυσμένης επιφάνειας του εμφυτεύματος με διάφορα μέσα (αντισηπτικά διαλύματα, βούρτσες, laser), απομακρύνεται προσεκτικά ο φλεγμονώδης ιστός, αν χρειάζεται γίνεται οστική ανάπλαση και χορηγείται στον ασθενή εξειδικευμένο αντιβιοτικό σχήμα.
Τα εμφυτεύματα έχουν μπει για τα καλά στην καθημερινή οδοντιατρική πράξη και αποτελούν αδιαμφισβήτητα την καλύτερη επιλογή για την αποκατάσταση ελλειπόντων δοντιών. Ακόμη όμως και σήμερα, μετά από 35 και πλέον χρόνια παρουσίας τους στο χώρο, υπάρχει συχνά η αντίληψη ότι αποτελούν μια -παράλογα πολλές φορές- ακριβή λύση. Μάλιστα με μια έρευνα αγοράς ο ασθενής διαπιστώνει ότι οι τιμές των εμφυτευμάτων διαφέρουν πολύ από ιατρείο σε ιατρείο. Τί πραγματικά συμβαίνει όμως? Είναι τα εμφυτεύματα τόσο ακριβά? Και ποιά τιμή πρέπει να επιλέγει ο ασθενής?
- Για αρχή, ο παράγοντας που καθορίζει την τιμή ενός εμφυτεύματος είναι το είδος του, δηλαδή το κόστος της αγοράς του. Ανά τον κόσμο υπάρχουν πάρα πολλές κατασκευάστριες εταιρίες εμφυτευμάτων. Τα ακριβότερα εμφυτεύματα προέρχονται από εταιρίες όπως η Straumann, η 3i, η NobelBioCare, η Astra, η Dentsply Friadent XiVe, οι οποίες χρησιμοποιούν πολύ καθαρά κράματα τιτανίου, είναι καινοτόμες στο χώρο, έχουν μακρόχρονη εμπειρία και με τη χρηματοδότησή τους υποστηρίζουν το μεγαλύτερο μέρος της επιστημονικής έρευνας στο πεδίο των εμφυτευμάτων. Με άλλα λόγια τα εμφυτεύματα των εταιριών αυτών είναι κατασκευασμένα από άριστο υλικό, έχουν εγγύηση και πολλές μελέτες που να υποστηρίζουν την επιτυχία της εφαρμογής τους. Αντίθετα, υπάρχουν φθηνά εμφυτεύματα από εταιρίες που προσπαθούν να εδραιωθούν στην αγορά, δεν έχουν εμπειρία στο χώρο και έχουν 1-2 ή και καθόλου επιστημονικές δημοσιεύσεις.
- Η τιμή ενός εμφυτεύματος καθορίζεται επίσης από το υλικό κατασκευής της προσθετικής εργασίας που θα τοποθετηθεί, αλλά και από το κόστος του οδοντοτεχνικού εργαστηρίου. Για παράδειγμα, οι πολύ αισθητικές σύγχρονες ολοκεραμικές ή στεφάνες(θήκες) ζιρκονίας είναι πολύ πιο ακριβές από τις παλαιότερες μεταλλοκεραμικές.
- Τέλος, στον υπολογισμό της τιμής ενός εμφυτεύματος σημαντικό ρόλο έχει η αμοιβή του θεράποντος ή της ομάδας των θεραπόντων ιατρών. Οι εξειδικευμένοι Χειρουργοί και Προσθετολόγοι συνήθως κοστολογούν τις υπηρεσίες τους ακριβότερα από γενικούς οδοντιάτρους που απλώς έχουν παρακολουθήσει κάποια σχετικά σεμινάρια.
Ο ασθενής λοιπόν, πριν πάρει οποιαδήποτε απόφαση για το αν θα βάλει εμφυτεύματα και με ποιά τιμή, θα πρέπει αρχικά να επιλέξει μια ομάδα θεραπόντων ιατρών με εμπειρία και εξειδίκευση κι εν συνεχεία να συζητήσει μαζί τους για το είδος των εμφυτευμάτων που θα τοποθετηθούν, τον αριθμό τους και το είδος της προσθετικής αποκατάστασης. Στην Οδοντιατρική υπάρχουν πολλές επιλογές με διάφορες τιμές, οπότε η ευθύνη του θεράποντος είναι να ενημερώνει τον ασθενή για όλους τους παράγοντες, ώστε να μπορεί να επιλέξει αυτό που του ταιριάζει. Η τοποθέτηση πιο φθηνών εμφυτευμάτων που δεν έχουν εγγύηση είναι μια αποδεκτή λύση, εφόσον ο ασθενής είναι ενήμερος για τους κινδύνους.
Εκείνο που θα πρέπει οπωσδήποτε να διευκρινίζεται στον ασθενή είναι ότι το μεγαλύτερο κόστος των αποκαταστάσεων με εμφυτεύματα ισοσκελίζεται από τη διάρκεια ζωής τους. Ο μέσος χρόνος ζωής μιας γέφυρας είναι 10-15 χρόνια, ενώ αντίστοιχα στα 15 χρόνια το 98% των εμφυτευμάτων εξακολουθούν να βρίσκονται στο στόμα και να λειτουργούν χωρίς πρόβλημα. Αν συνυπολογίσει κανείς πόσες φορές στη ζωή του ασθενούς θα αλλαχθεί πχ μια γέφυρα, τα εμφυτεύματα είναι σίγουρα μια πιο σίγουρη και οικονομική λύση, ακόμα κι αν αρχικά το κόστος τους ακούγεται υπέρογκο.
Είναι επώδυνη η τοποθέτηση εμφυτεύματος?
Όχι. Η τοποθέτηση εμφυτεύματος γίνεται με τοπική αναισθησία και είναι μια διαδικασία εντελώς ανώδυνη για τον ασθενή.
Τί θα συμβεί τις πρώτες μέρες μετά την τοποθέτηση εμφυτεύματος?
Μετά τη χειρουργική τοποθέτηση ενός ή περισσοτέρων εμφυτευμάτων περιμένουμε ήπιο πόνο και πρήξιμο. Τις πιο πολλές φορές οι ασθενείς χρειάζονται ήπια παυσίπονα τη μέρα της επέμβασης, ενώ την επόμενη μέρα είναι σε θέση να επιστρέψουν κανονικά στην εργασία τους. Το πιο σημαντικό στη φάση αυτή είναι η πιστή εφαρμογή από τον ασθενή όλων των οδηγιών που του δόθηκαν και αφορούν στην υγιεινή της χειρουργημένης περιοχής και στη λήψη αντιβίωσης. Αυτές οι οδηγίες είναι μέρος του πρωτοκόλλου τοποθέτησης των εμφυτευμάτων και η μη εφαρμογή τους μπορεί να τα οδηγήσει σε αποτυχία.
Υπάρχουν κίνδυνοι κατά την τοποθέτηση του εμφυτεύματος?
Όχι, εφόσον το εμφύτευμα τοποθετηθεί από εξειδικευμένο χειρουργό. Πριν την τοποθέτηση των εμφυτευμάτων γίνεται πάντα εξειδικευμένος απεικονιστικός έλεγχος της περιοχής (dental scan) και ο χειρουργός γνωρίζει το μέγεθος των εμφυτευμάτων και τη θέση που μπορεί να τα τοποθετήσει, ανάλογα με το πάχος και το ύψος του οστού. Έτσι δεν υπάρχει κίνδυνος για τα γειτονικά ανατομικά μόρια. Δυστυχώς στη χώρα μας επιτρέπεται η τοποθέτηση εμφυτευμάτων από μη εξειδικευμένους γενικούς οδοντιάτρους, οι οποίοι έχουν ελάχιστες γνώσεις Ανατομίας και Χειρουργικής. Σε αυτή την περίπτωση οι κίνδυνοι είναι μεγάλοι, τόσο κατά την τοποθέτηση όσο και μετά, όπου υπάρχει σημαντικός κίνδυνος απόρριψης του εμφυτεύματος.
Τα εμφυτεύματα τοποθετούνται μόνο από ειδικούς?
Στη χώρα μας δυστυχώς όχι. Δεν υπάρχει σχετική νομοθεσία κι έτσι πάρα πολύ συχνά τοποθετούνται από γενικούς οδοντιάτρους, οι οποίοι δεν έχουν γνώσεις Χειρουργικής, Ανατομίας και Προσθετικής. Η μη εξειδίκευση οδηγεί σε άγνοια κινδύνου κι έτσι κάποιες φορές μπορεί να θιγούν γειτονικά ανατομικά μόρια, όπως είναι το ιγμόρειο άντρο και το κάτω φατνιακό νεύρο ή γειτονικά δόντια. Άλλες φορές, η έλλειψη ειδικών γνώσεων κάνει τον γενικό οδοντίατρο διστακτικό κατά την τοποθέτηση εμφυτευμάτων, σε βαθμό που για ασφάλεια επιλέγει πολύ μικρότερα εμφυτεύματα από αυτά που θα έπρεπε. Τα μικρά εμφυτεύματα τοποθετούνται με μικρότερο κίνδυνο, αλλά δε διαρκούν πολύ διότι έχουν λίγες σπείρες, οπότε ευκολότερα μπορούν να χάσουν το οστό που τα στηρίζει και να απορριφθούν. Τέλος, ένας μη εξειδικευμένος γενικός οδοντίατρος μπορεί να επιλέξει για τα εμφυτεύματα λανθασμένες θέσεις εμφύτευσης, οπότε τελικά να είναι αδύνατη η τοποθέτηση προσθετικής εργασίας πάνω τους, ή το αποτέλεσμα να είναι πολύ αντιαισθητικό.
Κάποιος γνωστός μου έκανε εξαγωγή δοντιού και έβαλε εμφύτευμα την ίδια μέρα. Γίνεται?
Ναι. Η τοποθέτηση εμφυτεύματος αμέσως μετά την εξαγωγή ενός δοντιού (άμεση τοποθέτηση) είναι μια αποδεκτή κλινική πράξη, βέβαια υπό προυποθέσεις. Αρχικά θα πρέπει η εξαγωγή του δοντιού να γίνει όσο δυνατόν πιο ατραυματικά, ώστε να διατηρηθεί ανέπαφο το οστό γύρω από τις ρίζες του. Κατά δεύτερον θα πρέπει το εναπομένον οστό να έχει κάποιο πάχος και ύψος ώστε να μπορεί να ‘βιδωθεί’ το εμφύτευμα. Τέλος, άμεση τοποθέτηση εμφυτευμάτων γίνεται συνήθως όταν δεν υπάρχει καθόλου ή υπάρχει ελάχιστη φλεγμονή στο οστό της γνάθου όπου πρόκειται να τοποθετηθούν. Όταν αφαιρείται για παράδειγμα ένα δόντι με μεγάλη ακρορριζική κύστη, η άμεση τοποθέτηση εμφυτεύματος σε μια τόσο μολυσμένη περιοχή είναι μια επιλογή με αυξημένη πιθανότητα αποτυχίας.
Γίνεται να μπει η θήκη του δοντιού την ίδια μέρα που τοποθετείται το εμφύτευμα?
Ναι. Η άμεση φόρτιση, όπως λέγεται επιστημονικά, ενός εμφυτεύματος είναι μια πολύ καλή λύση, ειδικά σε περιοχές όπως η πρόσθια περιοχή της άνω γνάθου όπου η αισθητική προέχει. Το κριτήριο που μας οδηγεί στο να επιλέξουμε την άμεση φόρτιση ενός εμφυτεύματος ή όχι είναι η αρχική του σταθερότητα. Στην κλινική μας διαθέτουμε ειδική γι’αυτό το σκοπό συσκευή, η οποία μας υποδεικνύει πόσο σταθερό είναι το εμφύτευμα την ώρα που τοποθετείται, ώστε να μπορεί να αντέξει τις μασητικές δυνάμεις που θα ασκηθούν πάνω του με τη θήκη. Αν η αρχική σταθερότητα είναι μικρή και το εμφύτευμα φορτιστεί με τη θήκη, είναι πολύ πιθανό να απορριφθεί.
Υπάρχει όριο ηλικίας στην τοποθέτηση των εμφυτευμάτων?
Όριο ηλικίας υπάρχει μόνο προς τα κάτω. Δε συστήνεται δηλαδή η τοποθέτηση εμφυτευμάτων σε παιδιά και εφήβους κάτω των 20 ετών, επειδή ακόμα δεν έχει ολοκληρωθεί η ανάπτυξη των γνάθων. Στους ενήλικες δεν υπάρχει ηλικιακό όριο πέρα από το οποίο να απαγορεύεται η τοποθέτηση εμφυτευμάτων, εφόσον βέβαια το επιτρέπει η γενικότερη κατάσταση της υγείας τους. Μάλιστα, η τοποθέτηση εμφυτευμάτων σε ηλικιωμένους ασθενείς βελτιώνει πολύ την ποιότητα ζωής τους, αφού προσφέρει λύσεις με τις οποίες μπορούν να μασούν και να μιλούν πολύ καλύτερα σε σχέση με τις συμβατικές ασταθείς οδοντοστοιχίες.
Εχω Σακχαρώδη Διαβήτη. Μπορώ να βάλω εμφυτεύματα?
Ναι, εφόσον ο διαβήτης σας είναι ρυθμισμένος.
Έχω οστεοπόρωση. Μπορώ να βάλω εμφυτεύματα?
Η τοποθέτηση εμφυτευμάτων σε οστεοπορωτικούς ασθενείς είναι ένα θέμα που έχει απασχολήσει πολύ τη διεθνή βιβλιογραφία. Γενικά η τάση που επικρατεί σήμερα είναι ότι όταν για την οστεοπόρωση ο ασθενής λαμβάνει από του στόματος διφωσφονικά μπορεί να δεχθεί τα εμφυτεύματα, ενώ όταν κάνει ενέσιμη θεραπεία με μονοκλωνικά αντισώματα πρέπει πρώτα να τη διακόψει για κάποιους μήνες και στη συνέχεια μπορεί να δεχθεί τα εμφυτεύματα κανονικά.
Καπνίζω. Μπορώ να βάλω εμφυτεύματα?
Το κάπνισμα θα πρέπει να περιοριστεί τις πρώτες μέρες μετά τη χειρουργική τοποθέτηση των εμφυτευμάτων, καθώς μειώνει την ικανότητα επούλωσης των ιστών, ενώ μετά την οστεοενσωμάτωση δρα επιβαρυντικά διότι βοηθάει στην ανάπτυξη περιεμφυτευματίτιδας γύρω από τα εμφυτεύματα. Είναι λοιπόν ένας παράγοντας που μπορεί να οδηγήσει είτε σε αποτυχία ενσωμάτωσης των εμφυτευμάτων με το οστό της γνάθου, είτε σε μικρότερο χρόνο ζωής τους σε σχέση με το μη καπνιστή.
Έχω περάσει καρκίνο. Μπορώ να βάλω εμφυτεύματα?
Στις περισσότερες περιπτώσεις ναι, εφόσον βέβαια έχετε ολοκληρώσει τη θεραπεία σας. Θα γίνει μια εκτίμηση της κατάστασής σας και των φαρμάκων που λαμβάνετε από το Χειρουργό Στόματος κι ανάλογα θα ληφθεί η απόφαση. Απόλυτη αντένδειξη αποτελεί η προηγηθείσα ακτινοβόληση της περιοχής της γνάθου όπου πρόκειται να τοποθετηθούν τα εμφυτεύματα, ενώ αν το πεδίο ακτινοβόλησης κατά την ακτινοθεραπεία είναι απομακρυσμένο, δεν υπάρχει κανένα απολύτως πρόβλημα για την ενσωμάτωση των εμφυτευμάτων με το οστό της γνάθου.
Τι θα συμβεί αν κάποιο εμφύτευμα δεν πετύχει?
Κατ’ αρχάς δεν κινδυνεύει η γενικότερη υγεία του ασθενούς. Η αποτυχία ενσωμάτωσης ενός εμφυτεύματος με το οστό της γνάθου συνήθως δεν έχει καθόλου συμπτώματα, αλλά διαπιστώνεται κατά τη συνεδρία αποκάλυψης του. Σε αυτήν ο Χειρουργός Στόματος μετράει με ένα ειδικό μηχάνημα την οστεοενσωμάτωση κι εφόσον διαπιστωθεί ότι δεν έχει προχωρήσει, το εμφύτευμα αφαιρείται από το οστό της γνάθου.
Μια τυχαία αποτυχία εμφυτεύματος, που δεν οφείλεται δηλαδή σε λόγους που αφορούν την υγεία του ασθενή ή σε ασυνέπειά του στις οδηγίες που έχει λάβει, δε θα πρέπει να είναι αποθαρρυντική. Η περιοχή αφήνεται να επουλωθεί και στη συνέχεια ο Χειρουργός Στόματος κάνει εκ νέου μια εκτίμηση της κατάστασης ακτινογραφικά και κλινικά και προχωρά με πολύ καλές πιθανότητες. Μάλιστα, εάν το αρχικό εμφύτευμα ήταν αναγνωρισμένης εταιρίας έχει και εγγύηση, που σημαίνει ότι μετά την απόρριψή του αποστέλλεται για μελέτη στην κατασκευάστρια εταιρία μαζί με το σειριακό του αριθμό και αντικαθίσταται με καινούριο χωρίς κόστος για τον ασθενή.
Πόσα χρόνια μπορεί να διαρκέσει ένα εμφύτευμα?
Με σωστή φροντίδα για πάντα. Βιβλιογραφικά το ποσοστό επιτυχίας των εμφυτευμάτων σε βάθος 15ετίας στους μη καπνιστές είναι 98%. Τα εμφυτεύματα δεν προορίζονται όπως οι συνήθεις προσθετικές αποκαταστάσεις (σφραγίσματα, γέφυρες, οδοντοστοιχίες) να διαρκέσουν κάποιο χρονικό διάστημα. Είναι ξένα σώματα που τοποθετούνται στο οστό της γνάθου με σκοπό να παραμείνουν για πάντα, αναπληρώνοντας τις ρίζες των δοντιών που έχουν χαθεί. Γι’αυτό χρειάζεται εξ’αρχής να γίνει σωστή και συνειδητή επιλογή του χειρουργού, των υλικών, του σχεδίου θεραπείας, αλλά και τακτική, επαγγελματική και υπεύθυνη μεταθεραπευτική παρακολούθηση, τόσο από τους θεράποντες ιατρούς, όσο και από τους ίδιους τους ασθενείς.